Wykład V – (Michał Jaśkiewicz i Tomasz Besta (Instytut Psychologii, Uniwersytet Gdański): Osobowość, procesy grupowe, czy myślenie utopijne? Czynniki determinujące gotowość do działań pro-środowiskowych)

Coraz bardziej dostrzegalne konsekwencje zmian klimatycznych, przyczyniło się do prób organizowania kampanii na rzecz działań indywidualnych i zbiorowych mających zmienić nasze relacje ze środowiskiem naturalnym. Przedstawimy wyniki dwóch projektów badawczych mających na celu analizę czynników związanych z chęcią zaangażowania się w działania pro-ekologiczne. Omówimy, jaką rolę w motywowaniu działania pełnią utopie, czyli alternatywne wyobrażenia idealnego społeczeństwa. Wskażemy na potencjalne mediatory związku pomiędzy utopijnym myśleniem a intencjami behawioralnymi.

 

Dwudziestowieczne doświadczenia z totalitaryzmami wpłynęły na to, że ze znaczną nieufnością zaczęto podchodzić do myślenia utopijnego, które postulowało zwykle nowy, lepszy porządek, mający ułożyć świat od nowa.. Tymczasem, wyzwania związane z kryzysem klimatycznym wymagają dość radykalnych zmian w ekonomii, jak i stylach życia, co oznacza, że poniekąd musimy wymyślić siebie i świat na nowo. W związku z tym, zaczęto analizować także związek pomiędzy myśleniem utopijnym, dystopijnym i zachowaniami pro-środowiskowymi (np. Fernando i in., 2018). Przedstawimy wyniki badan testujących ścieżkę poznawczą zakładającą rolę dostępności poznawczych alternatyw dla intencji zachowań pro-środowiskowych jak i ścieżkę emocjonalną, uwzględniającą rolę nadziei.

 

Nasze wystąpienie poświęcone będzie również przedstawieniu wyników badań nad wzajemnym oddziaływaniem cech osobowości i kontekstu społecznego. Przyjrzymy się tutaj, czy chęć angażowania się w radykalne działania pro-środowiskowe jest wyraźniejsza u osób przejawiających anty-społeczne cechy osobności (np. rozhamowanie) oraz czy normy grupowe i spostrzegany interes własny są moderatorami związku pomiędzy cechami osobowości a gotowością do użycia przemocy w imię ważnej sprawy.